Tweede Wereldoorlog

1. Inleiding

Het Stadsarchief beheert verschillende bronnen met betrekking tot Zoetermeer tijdens de Tweede Wereldoorlog. Naast origineel bronmateriaal, zoals archieven, foto’s en kranten, heeft het Stadsarchief verschillende boeken en artikelen in haar collectie die de afgelopen decennia over deze periode zijn geschreven. Op deze pagina vindt u een overzicht van deze bronnen. De meeste bronnen zijn digitaal te raadplegen. Bronnen die (nog) niet digitaal zijn, kunnen worden ingezien bij het Stadsarchief. Alle Zoetermeerse oorlogsbronnen zijn ook te vinden op de website Oorlogsbronnen.nl. Op de website Oorlogsbronnen.nl kunt u ook zoeken in de bronnen van tientallen andere archieven, bibliotheken, herinneringscentra en verenigingen die bronnen met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog beheren.

 

 

2. Archieven

Het Stadsarchief bewaart verschillende archieven met documenten uit de Tweede Wereldoorlog. Bijna alle archiefstukken over de oorlog zijn digitaal te raadplegen. Op de pagina met veel gestelde vragen leest u hoe u digitale archieven kunt raadplegen. De volgende archieven zijn beschikbaar:

• Archief 005. Gemeentebestuur Zoetermeer, 1940-1961: in dit archief zijn naast gemeentelijke documenten uit de Tweede Wereldoorlog documenten van de Distributiedienst Zoetermeer en het Comité Bedrijvingsfeesten te vinden. U vindt de gemeentelijke documenten in de rubrieken ‘algemeen’, ‘inkwartiering’ en ‘vordering’ (te vinden in de rubriek ‘Stukken betreffende bijzondere onderwerpen>taakuitoefening>landsverdediging’. De documenten van de Distributiedienst en het Comité bevrijdingsfeesten vindt u in de rubriek ‘gedeponeerde archieven’.
• Archief 020. Fragmentarchieven; personalia, 1750-2010: in dit archief zijn naast documenten van J. Kentgens en P. van Driel (plaatselijke commandant van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten)(bestanddeel 17) documenten van J. Dogterom (bestanddeel 32) en J.J. van der Zwan te vinden (bestanddeel 33).
• Archief 060. Willem Olivier, 1943-2003: Willem Olivier was in de Tweede Wereldoorlog betrokken bij de illegale pers en hulp aan
  onderduikers en in 1945 stafofficier van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten.
• Archief 064. Bevrijdingsclub, 1945-1963: dit archief bevat onder andere statuten, verslagen van vergaderingen en ledenlijsten van de Bevrijdingsclub.
• Archief 156. Oorlogsverzameling HGOS: in deze verzameling zijn documenten met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog te vinden die vanaf 1980 door het Historisch Genootschap Oud Soetermeer zijn verzameld. De verzameling bevat onder andere stukken betreffende de overval op het Jachthuis aan de Rotte in Zevenhuizen, John McCormick (bemanningslid neergestort Amerikaans vliegtuig / onderduiker), de Binnenlandse Strijdkrachten, distributie, invordering en tewerkstelling

3. Foto’s

In de beeldbank vindt u honderden foto’s met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog in Zoetermeer.

 

4. Illegale kranten

Het Stadsarchief bewaart verschillende illegale kranten die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Zoetermeer en omgeving werden verspreid. Deze kranten kunnen op de pagina ‘kranten en notulen’ op woorden of woordcombinaties worden doorzocht. Bladeren in de illegale kranten is ook mogelijk. Hiervoor opent u de bestanddelen 9 tot en met 20 van de inventaris  krantencollectie van het HGOS of bestanddeel 20 van de inventaris van fragmentarchieven van instellingen en bedrijven.

 

5. Boeken en andere uitgaven

Het Stadsarchief heeft verschillende boeken met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog in haar collectie. De boeken kunnen op afspraak worden geraadpleegd bij het Stadsarchief. Enkele boeken kunnen direct digitaal worden ingezien door op de beschrijving te klikken.

• Comité Bevrijdingsfeesten. (1945). Programma der bevrijdingsfeesten te vieren op 29, 30 en 31 augustus 1945 op het terrein van den Heer A.G. de Groot a/d Vlamingstraat.
• Grootveld, R. (Ronald) & Vermeulen, T. (Ton). (1990). Over de oorlog gesproken. Zoetermeer 1940-1945. Historisch Genootschap Oud Soetermeer.
• Van den Burg, E.W. (2005). Missing in action; neergestorte Amerikaanse bommenwerpers in Zoetermeer en Zoeterwoude 1943-1945. Historisch Genootschap Oud Soetermeer.
• Van der Zwan, J. (Jaap). (1976). De dag dat het manna viel. Dramatisch gebeuren rond een jachthuis langs de rivier de Rotte in de laatste dagen van de tweede wereldoorlog. J.N. Voorhoeve.
• Vermeulen, T. (Ton). (2000). Dorp in oorlog, Zoetermeer 1940-1945. Gemeentearchief Zoetermeer en Historisch Genootschap Oud Soetermeer.
• Vermeulen, T. (Ton) & Wiewel, A. (red.) (z.d). Zoetermeer dorp. Serie over Zoetermeer tussen 1935 en 1965. Verschenen in tijdschrift ‘Het huisnummer’ (en opvolger) juli 1994 – maart 2001
• Vugs, R. (Reinold). (2015). Juich, Zoetermeer, juich! Van bevrijding tot bevrijdingsfeesten. Maurice Beckand Verwée.

In het tijdschrift ’t Seghen Waert van het Historisch Genootschap Oud Soetermeer (HGOS) zijn de afgelopen decennia verschillende artikelen over Zoetermeer tijdens de Tweede Wereldoorlog verschenen. U kunt ’t Seghen Waert (en andere bronnen van het HGOS) doorzoeken via de website van het Historisch Genootschap Oud Soetermeer.

6. Tijdlijn

Op de tijdlijn op deze website vindt u bij het jaartal 1939 een beknopte samenvatting van de belangrijkste gebeurtenissen in Zoetermeer tijdens de Tweede Wereldoorlog.