Militieregisters Zoetermeer en Zegwaart op naam doorzoekbaar

Ben je benieuwd hoe je (mannelijke) Zoetermeerse voorouders er in de negentiende eeuw uitzagen? Kijk dan nu in de militieregisters van Zegwaart en Zoetermeer!

In Nederland werd in 1811 een nationale dienstplicht ingevoerd. Deze werd later deze vervangen door de wet voor de oprichting voor de Nationale Militie. De Nationale Militie bestond naast vrijwilligers uit uitgelote dienstplichtigen. Voor de loting moest iedere mannelijke inwoner die dat jaar zijn negentiende levensjaar zou bereiken zich inschrijven in de woonplaats van zijn ouders. Bij deze inschrijving werd onder andere het signalement genoteerd. Een signalement bestond uit de kenmerken: ‘aangezigt, voorhoofd, oogen, neus, mond, kin, haar, wenkbraauwen, merkbare teekenen’. Zo blijkt bijvoorbeeld dat de in 1823 in Zegwaart geboren Jan Bos een breed ‘aangezigt’, een langwerpig voorhoofd, blauwe ogen, een lange neus, een gewone mond en blonde haren had. Daarnaast had hij een ‘kuiltje in het voorhoofd’. Van veel inwoners van Zoetermeer en Zegwaart uit de negentiende eeuw zijn geen foto’s bekend. De militieregisters bevatten daarmee waardevolle informatie over het uiterlijk van de dorpelingen.

In de meeste gevallen zijn er drie soorten registers: een inschrijvingsregister, een alfabetische namenlijst en een lotingsregister. In het inschrijvingsregister zijn de dienstplichtigen op volgorde van binnenkomst ingeschreven. Daarna werden ze op een alfabetische lijst geplaatst en werd er een lotingsnummer, lengte en reden voor vrijstelling toegevoegd in het lotingsregister. Achteraf werd ook het lotingsnummer in de alfabetische namenlijst toegevoegd. Van Zoetermeer en Zegwaart zijn de inschrijvingsregister en de alfabetische lijsten uit de periode 1841-1883 bewaard gebleven. Daarnaast zijn de lotingsregisters uit de periode 1863-1883 en de verlofgangersregisters uit de periode 1923-1935 (Zegwaart) / 1922-2936 (Zoetermeer) bewaard gebleven. De verlofgangersregisters bevatten géén signalementen.

De militieregisters van Zegwaart en Zoetermeer zijn sinds 2022 digitaal beschikbaar. De registers zijn sindsdien door één van onze vrijwilligers voorzien van een namenindex. Hierdoor zijn de registers nu op naam te doorzoeken via de zoekoptie ‘personen’ deze website. Kies hier de optie ‘uitgebreid zoeken in personen’ en selecteer vervolgens bij ‘soort’ de optie ‘militieregisters 1841-1936’.