Verder naar inhoud

Lange tijd werden huizen vooral van hout gebouwd, met een rieten kap. Zelfs heden ten dage is er nog een heel oude boerderij in de Dorpsstraat (nr. 145) met riet op het dak. Het is het oudste huis van het voormalige Zegwaart en heeft de brand van 1650 overleefd.

Brand in Zegwaart

Midden in de winter tijdens een januari-nacht brak deze brand uit in de Dorpsstraat. Het telkens overslaande vuur legde een deel van de noordzijde van de straat in de as. Bijna was het vuur de Leidse- en Delftsewallen overgestoken, de grens over naar Zoetermeer toe.

Uiteraard nam het dorpsbestuur na deze ramp maatregelen. Er was al jaren daarvoor een buurtwacht ingesteld, maar die deed blijkbaar niet zo veel meer. Nu ging deze weer actief aan de slag. Ze kreeg zelfs een wachthuis bij de Oude Kerk om te waken tegen beginnende branden. En tegelijk konden de wachters ook de doortrekkende zwervers in de gaten houden. De Zegwaart-Zoetermeerse Dorpsstraat lag immers op de doorgaande route tussen Den Haag en Gouda.

Een echte brandweer zoals wij die kennen bestond nog niet. Alle burgers moesten helpen bij brand. Dat bestond vooral uit het onder leiding van de brandheemraden doorgeven van leren emmers met water. Twee keer per jaar controleerde men deze blusmaterialen.

Brand in Zoetermeer

In Zegwaart stonden de huizen op smalle stukken grond. In Zoetermeer waren die kavels veel breder, zoals dat nog steeds te zien is rond bijvoorbeeld Dorpsstraat 7. Toch waren ook hier de huizen van hout, of van steen gebouwd met veel hout en riet. Dus er dreigde steeds brandgevaar.

In de nacht van 28 oktober 1702 ging het dan ook mis. Er brak brand uit in de Dorpsstraat die naar het oosten op andere panden oversloeg. Pas bij de Leidse- en Delftsewallen werd deze gekeerd. De Oude Kerk wisten de burgers te redden door een schuur daar vlak naast snel neer te halen.

Het rieten dak van de hoeve Wildrijk aan de Zegwaartseweg nr. 49.
Het rieten dak van de hoeve Wildrijk aan de Zegwaartseweg nr. 49 (foto: collectie HGOS)
 

Brandspuit

Een aantal dagen later kwamen de brandwachten van de twee dorpen bijeen, die vervolgens opriepen tot voorzichtigheid met vuur. Zegwaart nam vervolgens het initiatief om een nieuwerwetse vinding te gaan bekijken in Amsterdam: een heuse brandspuit die enkele decennia eerder door Jan van der Heijden was uitgevonden. Eind december vertrok een delegatie naar de grote stad aan het IJ. En zij bestelden een brandspuit voor fl. 750. In februari 1703 kwam de installatie per schip aan bij de Oude Kerk, met een spuitslang van 28 meter en een waterslang die van de sloot naar de handpomp liep van 11 meter lang.

De brandbestrijding was daarmee een stuk verbeterd. Maar de brandspuit voorkwam geen branden. Zo werd in 1793 een grote boerderij aan de Voorweg in de as gelegd. In 1851 woedde een grote brand aan Den Hoorn. En in 1905 ging het station Zoetermeer-Zegwaart (nu Zoetermeer-Oost) in vlammen op. En acht jaar eerder was de houten korenmolen vlak achter het dorp verbrand.

Meer informatie:

Archieven

Websites